Posiłki regeneracyjne – dla kogo, jak i kiedy

Którym pracownikom musicie zapewnić posiłki regeneracyjne?

• Zacznijmy od osób, których efektywny wydatek energetyczny organizmu w ciągu zmiany roboczej wynosi powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet. 

• Drugą grupę stanowią osoby, które pracują w pomieszczeniach, w których, ze względów technologicznych, konieczne jest utrzymywanie temperatury poniżej 10 stopni Celsjusza lub w których wskaźnik obciążenia termicznego  (WBGT) wynosi powyżej 25°C. Musicie zapewnić posiłki profilaktyczne tym osobom jeżeli ich wydatek energetyczny wynosi powyżej 1500 kcal u mężczyzn i ponad 1000 kcal u kobiet. 

• Trzecią grupę stanowią pracujący na otwartej przestrzeni w okresie zimowym, czyli od 1 listopada do 31 marca. W przypadku takich prac, dodatkowym warunkiem jest wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.

• Czwarta grupa, której należą się posiłki regeneracyjne, to osoby pracujące przy usuwaniu skutków klęsk żywiołowych i innych zdarzeń losowych.
• Ostatnią grupę stanowią osoby pracujące pod ziemią. 

Jak to robi Pilkington Automotive Poland?

W naszej firmie funkcjonowanie systemu posiłków profilaktycznych dla pracowników opiera się na naszym wewnętrznym zarządzeniu z 2015 r. Głównym elementem tego procesu są badania wydatku energetycznego i na bazie tych pomiarów decydujemy, komu należy się posiłek w przypadku przekroczenia dla mężczyzn powyżej 2000 kcal i kobiet powyżej 1100 kcal.

Jak i kto dokonuje pomiarów wydatku energetycznego?

Nie znajdziemy w przepisach informacji, kto i w jaki sposób powinien dokonać pomiarów wydatku energetycznego. Możecie zatem dokonać takiej oceny samodzielnie. Na ogół zajmują się tym pracownicy BHP, którzy mają odpowiednią wiedzę, aby ustalić tego rodzaju parametry. Można też zlecić badania firmie zewnętrznej.

Jak to robi Pilkington Automotive Poland

Badanie wykonuje nam akredytowane laboratorium Powiatowej Stacji Epidemiologicznej Sanitarnej. Wykonujemy pomiar metodą kalorymetrii czyli wentylacji płuc. Podczas pomiaru wybranemu pracownikowi zakładana jest maska pomiarowa pozwalająca na określenie zależności między wentylacją płuc i stopniem zużycia tlenu, a wydatkiem energetycznym. Ważnym elementem takiego badania jest określenie chronometrażu dla pracownika na danym stanowisku czyli rozpisanie 8-godzinnej zmiany roboczej na poszczególne operacje, typu: ręczne prace transportowe, sprzątanie, wypełnianie dokumentacji, chodzenie itp.

Drugim czynnikiem składowym jest ,,temperatura’’. Natomiast w naszym przypadku nie bierzemy pod uwagę wskaźnika WBGT tylko temp 25 stopni. Jest to rozwiązanie bardziej przyjazne pracownikom, dzięki czemu większa grupa osób może otrzymać taki posiłek, czyli mężczyźni z wynikami powyżej 1500 kcal oraz kobiety 1000 kcal.

Natomiast nie mierzymy codziennie temp. tylko przyjmujemy okres letni od 01.06 do 30.09.

Jaką formę musi mieć posiłek profilaktyczny?

Musicie zapewnić posiłek regeneracyjny w formie jednego dania gorącego, który zawiera około 1000 kalorii i mniej więcej takie proporcje:

• 50-55% węglowodanów,
• 30-35% tłuszczów,
• 15% białek.

Jeśli nie macie możliwości podania gotowego gorącego dania, ze względów organizacyjnych lub z powodu rodzaju pracy, nowelizacja przepisów z 2019 r. umożliwia Wam inne formy. Mogą to być:

• produkty do przygotowania posiłku we własnym zakresie
• bony, talony lub kupony itp. uprawniające do otrzymania gotowego posiłku lub produktów, z których można go przygotować

Po ilu godzinach pracy pracownik powinien otrzymać posiłek regeneracyjny?

Po 3 do 4 godzin od rozpoczęcia pracy danego dnia pracownik powinien mieć przerwę, podczas której otrzyma posiłek regeneracyjny. Pracodawca jest zobowiązany do udostępnienia posiłku w higienicznych warunkach. 

Czy zamiast posiłku możecie zaproponować ekwiwalent pieniężny?

Jeśli nie macie możliwości zapewnienia gorącego dania to możecie wydać jedynie bony, talony,  kupony uprawniające do otrzymania posiłku lub produkty, z który pracownik może sobie coś samodzielnie przygotować. Nie ma natomiast możliwości zamiany posiłku regeneracyjnego na ekwiwalent pieniężny.

Kto ustala w firmie, którzy pracownicy powinni otrzymać posiłki?

To, na jakich stanowiskach pracy pracownicy powinni otrzymywać posiłek profilaktyczny oraz zasady ich wydawania ustalacie w porozumieniu z zakładowymi organizacjami związkowym. Jeżeli nie posiadacie związków zawodowych, zarząd może podjąć decyzję po uzyskaniu opinii przedstawicieli pracowników.

Jak to robi Pilkington Automotive Poland?

W naszym przypadku konsultacja ze związkami polega na przedstawieniu im wyników pomiarów i przełożenie ich na stanowiska, komu będzie przysługiwać posiłek. Laboratorium jest akredytowane więc wyniki również, nie ma podstaw do ich podważania. W naszym  rozumieniu, zapis ten może mieć zastosowanie w przypadku badań nieakredytowanych (szacunkowych, tabelarycznych) wtedy związki mogą mieć podstawy do ich kwestionowania.

Czy musicie zapewniać również napoje profilaktyczne?

Oprócz posiłków regeneracyjnych macie obowiązek zapewnić pracownikom również napoje gorące lub zimne, w zależności od panujących warunków atmosferycznych. Jeśli praca odbywa się w temperaturze powyżej 25°C, to napoje powinny być  wzbogacone minerałami. Przepisy nie określają ilości napoi, którą musicie zapewnić, mówią jedynie o tym, że muszą one zaspokoić potrzeby pracowników w zakresie nawadniania.  

Jakie musicie znać przepisy?

1. Kodeks pracy z 1974 r. Art. 232.
   “Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje tych posiłków i napojów oraz wymagania, jakie powinny spełniać, a także przypadki i warunki ich wydawania.”
   Link do kodeksu pracy

2. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.
   Link do rozporządzenia
   
   
3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 czerwca 2019 r.
   zmieniające wcześniejsze rozporządzenie w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów z 1996 r.
   Link do rozporządzenia

Serdecznie dziękujemy menedżerom w Pilkington Automotive Poland  za pomoc w napisaniu powyższego artykułu.