“Docenienie jest ważne” – takiej odpowiedzi udzieliło 99% polskich respondentów w raporcie HRM Institute. Tymczasem tylko połowa z nich uważa, że dobrze wykonana praca jest zauważona i nagrodzona przez pracodawców. Z kolei przemyślana polityka doceniania w firmie wpływa korzystnie na jej wyniki i konkurencyjność. Zwiększa bowiem efektywność i zaangażowanie pracowników, a także zapobiega wypaleniu zawodowemu czy rotacji. Jej brak może jednak nie wynikać ze złych intencji przełożonych, ale np. z nieznajomości skutecznych sposobów na docenianie pracowników.
W teorii każdy zdaje sobie sprawę, że docenianie pracowników jest ważne, a mimo to rozmaite badania wskazują, jak wielu managerów ma do odrobienie zadanie w tym temacie. Jeden z ekspertów od motywacji Bob Nelson w książce 1001 sposobów na nagradzanie pracowników sugeruje, że może to wynikać z braku czasu, a niekiedy też pomysłowości. Dodatkowo przełożeni są często zajęci obowiązkami i sami nie dostają nagród i pochwał, tak często jakby tego chcieli. Niektórzy być może wychodzą z założenia, że pochwała sprawi, że pracownicy spoczną na laurach. Tymczasem, jak pokazują różne badania, jest zgoła inaczej.
78% badanych pracowałaby jeszcze ciężej, gdyby ich starania były dostrzegane i chwalone (Raport Tower Watson)
81% pracowników uważa, że docenianie ich osiągnięć przez pracodawcę jest istotne dla ich satysfakcji z pracy (Glassdoor i Harris Interactive)
Nelson zauważa także, że przełożeni nie nagradzają, ponieważ często nie rozumieją, jaka siła drzemie w docenianiu pracowników. Z kolei pracownicy podkreślają, że komentarze na temat ich pracy pojawiają się głównie wtedy, gdy coś im nie wyjdzie. Dominuje w nich zatem krytyka lub niezadowolenie. Brakuje natomiast pochwał za dobrze wykonaną pracę i pomysły. Tymczasem psychologia behawioralna dostarcza nam wielu dowodów na to, jak wzmacnianie pozytywne wpływa na motywację i kształtowanie pożądanych zachowań.
68% badanych uważa, że docenienie pracowników ma pozytywny wpływ na ich zaangażowanie w pracę.
79% pracowników uważa, że brak uznania jest jednym z głównych powodów ich odejścia z pracy (O.C. Tanner)
Warto przyjrzeć się np. badaniu przeprowadzonemu przez Boston Consulting Group. Wykazało ono, że firmy, które inwestują w kulturę organizacyjną opartą na uznaniu i docenianiu pracowników, osiągają wyższy poziom innowacyjności i efektywności operacyjnej. Ciekawych wniosków dostarczyło również badanie przeprowadzone przez firmy Gallup i Bersin & Associates. Okazało się, że organizacje, które regularnie doceniają swoich pracowników, osiągają wyższy poziom zysków, wydajności i retencji pracowników w porównaniu do firm, które nie skupiają się na docenianiu.
Docenianie pracowników powinno stanowić nieodłączny element kultury organizacyjnej. Jednakże wielu pracodawców na słowa uznania, nagrody czy premie decyduje się tylko na “specjalne okazje” np. w okresie świątecznym. W firmowym kalendarzu warto z pewnością uwzględnić Dzień Doceniania Pracownika, który przypada zawsze w pierwszy piątek marca. Pomysłodawcą tego święta jest Bob Nelson, a funkcjonuje ono w USA od lat 90. ubiegłego wieku. W Polsce firmy nadal rzadko decydują się na celebrowanie tego dnia w zespole.
Istnieje wiele skutecznych sposobów na docenianie pracowników: od pochwał słownych, przez premię, po wprowadzenie nowego benefitu firmowego. Część z nich może być stosowana praktycznie przez każdego managera i wymaga minimalnego nakładu czasu.
Nelson, Blanchard i Schudlich w swojej książce podzielili nagrody na trzy rodzaje:
Wszyscy pracownicy, którzy pracowali nad pierwszym komputerem Macintosh, zostali poproszeni o pozostawienie swojego podpisu w jego wnętrzu.
Poniżej przedstawiamy 5 przykładowych sposobów na docenianie pracowników. Nelson, Blanchard i Schudlich we wspomnianej wcześniej publikacji znaleźli ich ponad tysiąc (a i tak jesteśmy przekonani, że wcale nie wyczerpali tematu). Pamiętajmy jednak, że kluczem do sukcesu jest indywidualne podejście. Program nagród czy pochwał powinien odpowiadać na potrzeby pracownika, a także odzwierciedlać wartości samej firmy.
Wśród sposobów na docenianie pracowników, które w swojej książce wymienia Nelson, bardzo często pojawia się wątek jedzenia. Lunch z managerem lub prezesem, integracja przy wspólnym stole czy dofinansowanie posiłków w pracy w formie benefitu – to jedne z najciekawszych przykładów. Jedzenie może odgrywać ogromną rolę w budowaniu relacji oraz pokonywaniu dystansu między ludźmi. Wspólnym posiłkom towarzyszy bowiem nieco luźniejsza i bardziej przyjacielska atmosfera.
Wprowadzenie benefitu lunchowego może okazać się doskonałą formą docenienia pracowników np. w związku z osiągnięciem dobrych wyników finansowych czy sfinalizowaniem dużego projektu. Niektóre firmy różnicują wartość dofinansowania posiłków w zależności od stażu pracy, liczby nadgodzin czy osiągnięć. Jeden z klientów Lunching właśnie w ten sposób chciał docenić pracowników, którzy pracują najdłużej w organizacji, lub wykonują swoje obowiązki w systemie zmianowym. W rezultacie zapewnia tej grupie najwyższą wartość dofinansowania. Benefit lunchowy może okazać się również wyjątkową niespodzianką z okazji jubileuszu firmy. To forma docenienia pracowników za to, że od tylu lat pomagają ją współtworzyć.
Jedzenie jako sposób na docenianie pracowników ma jeszcze jedną zaletę. Jest uniwersalną metodą okazania wdzięczności – każdy bowiem musi jeść w pracy, aby normalnie funkcjonować. Nie ma zatem ryzyka, że taka nagroda nie wpisze się w potrzeby pracownika.
To jeden z najpopularniejszych, a zarazem jeden z najskuteczniejszych sposobów na docenianie pracowników. Wspólny wypad w góry lub nad morze, czy też impreza integracyjna z przemyślanymi atrakcjami stanowią doskonała formę podziękowania za dotychczasowy wkład i pracę. Warto więc organizować je np. z okazji ukończenia jakiegoś projektu lub zrealizowania planu sprzedażowego.
Być może dobrym pomysłem będzie zaplanowanie corocznej imprezy z okazji Dnia Doceniania Pracownika, w trakcie której każdy członek zespołu zostanie wyróżniony za swoje dokonania. Miłośnicy serialu „The Office” być może skojarzą to z wręczeniem nagród The Dundies (warto jednak nieco lepiej niż Michael Scott dobierać osiągnięcia).
To propozycja z książki 1001 sposobów na nagradzanie pracowników. Jak sam autor wspomina, adresowana jest do osób, których działania pozostają zwykle niewidoczne. Nie wszyscy pracownicy chwalą się swoimi dokonaniami, takimi jak np. pomoc innym w natłoku obowiązków czy rekomendacja tańszego dostawcy biurowych materiałów. To mogą pozornie małe rzeczy, które znacząco wpływają na relację i atmosferze w zespole. To, że zakulisowi bohaterzy robią coś bezinteresownie, nie oznacza, że nie zasługują na słowa lub gesty uznania.
Pochwała nic nie kosztuje, może natomiast przynieść niesamowite efekty. Szczere słowa uznania wypowiedziane przed odpowiednią osobę i w odpowiednim czasie znaczą więcej niż niejedna nagroda. Wielu managerów bagatelizuje jednak znaczenie pochwał, wychodząc z założenia, że tylko pieniądze są skuteczną formą doceniania pracowników. Warto jednak zacząć od podstaw i słownie wyrazić uznanie za włożony wkład i pracę. O czym należy jednak wówczas pamiętać?
Przede wszystkim pamiętaj, aby:
Dodatkowy czas wolny może okazać się również świetną nagrodą i formą docenienia pracowników. Możliwości jest naprawdę wiele np.:
Jak widać, istnieje wiele ciekawych sposobów na docenianie pracowników. Efektem pozytywnego wzmocnienia będzie z kolei zaangażowany i zmotywowany zespół. Warto więc, aby sztukę doceniania opanował każdy, kto w codziennej pracy zarządza ludźmi.